การถูกผึ้งต่อยเป็นเหตุการณ์ที่สามารถเกิดขึ้นได้กับทุกคน โดยเฉพาะในช่วงที่มีดอกไม้บานสะพรั่ง ผึ้งจะออกหากินน้ำหวานมากเป็นพิเศษ การรู้ว่าหากถูกผึ้งต่อย ต้องปฐมพยาบาลเบื้องต้นอย่างไร จะช่วยบรรเทาอาการปวด บวม และลดความเสี่ยงของการเกิดอาการแพ้รุนแรงได้
ทำไมผึ้งถึงต่อย?
ก่อนไปดูว่าผึ้งต่อย ต้องปฐมพยาบาลอย่างไร มาทำความเข้าใจกันก่อนว่าทำไมผึ้งถึงต่อยเรา ผึ้งโดยทั่วไปจะไม่ก้าวร้าวและไม่ต้องการต่อยใคร แต่จะต่อยเมื่อรู้สึกว่าตัวเองหรือรังของมันถูกคุกคาม เช่น เมื่อเราเข้าใกล้รังผึ้ง หรือไปตีหรือปัดผึ้งโดยไม่ตั้งใจ
ผึ้งต่อย ต้องปฐมพยาบาลอย่างถูกวิธี
- นำเหล็กในออก ขั้นตอนแรกที่สำคัญคือการนำเหล็กในของผึ้งออกจากแผล โดยใช้ปลายเล็บหรือขอบบัตรขูดออกเบา ๆ อย่าบีบที่ถุงพิษ เพราะจะยิ่งทำให้พิษกระจายมากขึ้น
- ล้างแผล ล้างบริเวณที่ถูกต่อยด้วยน้ำสบู่สะอาด เพื่อชะล้างพิษออก
- ประคบเย็น ใช้ผ้าชุบน้ำเย็นหรือถุงน้ำแข็งประคบบริเวณที่ถูกต่อย เพื่อลดอาการปวด บวม และอักเสบ
- รับประทานยา หากมีอาการปวดมาก สามารถรับประทานยาแก้ปวด เช่น พาราเซตามอลได้ และหากมีอาการแพ้ เช่น คัน ผื่นแดง อาจรับประทานยาแก้แพ้ได้ แต่ควรปรึกษาเภสัชกรก่อนใช้ยา
- สังเกตอาการ หลังจากถูกผึ้งต่อย ควรสังเกตอาการของตัวเองอย่างใกล้ชิด หากมีอาการแพ้รุนแรง เช่น หายใจลำบาก หน้าบวม ลิ้นบวม หรือมีผื่นขึ้นทั่วตัว ควรรีบไปพบแพทย์ทันที
อาการแพ้รุนแรงจากพิษผึ้ง
เมื่อผึ้งต่อยนอกจากการปฐมพยาบาลแล้ว ต้องคอยสังเกตว่ามีอาการแพ้รุนแรงจากพิษผึ้ง หรือที่เรียกว่า Anaphylactic shock เป็นภาวะฉุกเฉินที่ต้องรีบให้การรักษาโดยด่วน อาการที่บ่งบอกว่าเกิดอาการแพ้รุนแรง ได้แก่
- หายใจลำบาก
- หน้าบวม ลิ้นบวม
- ผื่นขึ้นทั่วตัว
- คลื่นไส้ อาเจียน
- ชีพจรเต้นเร็ว
- ความดันโลหิตต่ำ
วิธีป้องกันไม่ให้ถูกผึ้งต่อย
- หลีกเลี่ยงแหล่งที่มีผึ้ง หลีกเลี่ยงการเข้าไปในบริเวณที่มีรังผึ้ง หรือบริเวณที่มีดอกไม้บานสะพรั่ง
- แต่งกายให้มิดชิด เมื่อต้องทำงานในสวนหรือพื้นที่ที่มีผึ้ง ควรสวมเสื้อแขนยาว กางเกงขายาว และหมวก
- อย่าตีหรือปัดผึ้ง หากมีผึ้งบินมาใกล้ ให้ใจเย็นและอย่าตีหรือปัดผึ้ง เพราะจะยิ่งทำให้ผึ้งรู้สึกถูกคุกคามและต่อยเรา
- ไม่ใช้ผลิตภัณฑ์ที่มีกลิ่นหอมแรง กลิ่นหอมแรง เช่น น้ำหอม หรือโลชั่น อาจดึงดูดผึ้งได้
การถูกผึ้งต่อยอาจทำให้เกิดอาการปวด บวม และแพ้ได้ หากโดนผึ้งต่อย ต้องทำการปฐมพยาบาลเบื้องต้นที่ถูกต้องจะช่วยบรรเทาอาการและป้องกันภาวะแทรกซ้อนที่รุนแรง หากมีอาการแพ้รุนแรง ควรรีบไปพบแพทย์ทันที และที่สำคัญที่สุดคือ การป้องกันไม่ให้ถูกผึ้งต่อยเป็นวิธีที่ดีที่สุด
